The King and I

ในหน้าคำนำของ นิทานเวตาล พระนิพนธ์กรมหมื่นพิทยาลงกรณ หรือ น.ม.ส. ฉบับแพรวสำนักพิมพ์ ชลธิรา สัตยาวัฒนาเขียนเอาไว้ว่า การอ่านนิทานเวตาลให้ได้รสชาติสูงสุด มิใช่อ่านเพียงให้ได้รสความเพลิดเพลินเท่านั้น ทุกคำ ทุกความ มีความหมาย ซ่อนปมไว้หลายชั้น ถ้าคนอ่านอยากเข้าใจสารที่ซ่อนอยู่อย่างลึกซึ้ง ให้ผู้อ่านเอานิทานเวตาลวางลงในบริบทสังคมไทยในสมัยรัชกาลที่ 6 ถึงรัชกาลที่ 7 ก่อนการเปลี่ยนแปลงการปกครอง 2475 และให้ศึกษาประวัติของ น.ม.ส. ควบคู่กันไป...
และนี่คือตัวอย่างเล็กๆน้อยๆจากคำพูดแต่ละคำของอมนุษย์ที่เหมือนศพมนุษย์ผสมค้างคาวมีต่อกษัตริย์ และบางส่วนจากนิทานที่เวตาลเล่าให้พระวิกรมาทิตย์ฟัง
"พระองค์ผู้เป็นราชาจงจำภาษิตโบราณไว้ว่า ลิ้นคนนั้นตัดคอคนเสียมากต่อมากแล้ว"
"พระองค์จงสงบความหยิ่งในพระหฤทัยว่าเป็นผู้มีความรู้ เมื่อเกิดมาเป็นคนโง่แล้วก็จงยอมโง่เสียเถิด"
" แล พระราชาย่อมทำลายศัตรูแม้แมื่อกำลังหนี ช้างแม้เพียงกระทบ แลงูแม้เพียงหายใจรด ก็ย่อมนำมาซึ่งความตาย คนใจบาป แม้กำลังหัวเราะก็อาจทำลายผู้อื่นได้"
"เพราะพระราชาซึ่งเป็นู้แทนพระพรหมอยู่ในโลกนี้ โดยมากมักจะทรงยินดีในการกินแลดื่ม ทั้งทรงรื่นเริงในการระบำบำเรอ บูชากามเทพตลอดชีวิต"
"ใครจะไว้ใจอะไรตามใจเถิด แต่อย่าเกิดไว้ใจในสิ่งห้า หนึ่ง อย่าไว้ใจทะเลทุกเวลา สอง สัตว์เขี้ยวเล็บงาอย่าวางใจ สาม ผู้ถืออาวุธสุดจักร้าย สี่ ผู้หญิงทั้งหลายอย่ากรายใกล้ ห้า มหากษัตริย์ทรงฉัตรชัย ถ้าแม้นใครประมาทอาจตายเอย"
แทบไม่ต้องหาความหมายระหว่างบรรทัด เพราะไม่ได้ซ่อนปมไว้แม้แต่น้อย ถึงเวลาต้องไปศึกษาประวัติของ น.ม.ส. ให้มากกว่านี้ซะแล้ว....